W 2001 roku drużynę harcerska ,,Parasol” działającą w naszej szkole założyła Pani Danuta Matuszak z upoważnienia Komendanta Hufca ZHP w Kraśniku. Harcerze starają się kontynuować działania Patrona naszej szkoły Księdza Stanisława Zielińskiego (1911-1945), który w trudnych czasach wojny i okupacji pomagał dzieciom, chorym, biednym, nieszczęśliwym, pokrzywdzonym przez okupanta bez względu na jego przekonania, czy wyznanie, narodowość czy pozycję społeczną. Swoim krótkim, ale bogatym w uczynki miłości życiem stał się dla potomnych wzorem człowieka, który praktycznie realizował przykazania miłości w odniesieniu do drugiej osoby, Boga i Ojczyzny.Wzorem naszego Patrona Księdza Stanisława Zielińskiego oraz Patrona Harcerzy Błogosławionego Księdza Stefana Wincentego Frelichowskiego – uczniowie naszej szkoły wpisani do drużyny włączają się w szereg akcji charytatywnych m. in. pomoc dla potrzebujących z naszej okolicy, pomoc na rzecz chorych i niepełnosprawnych podopiecznych Fundacji ,,Pomóż i Ty”, Akcje ,,Pomóż dzieciom przetrwać zimę”,,Nie jesteś sam”, ,,Studnia dla Południa” itp. Na przestrzeni lat swojej działalności harcerze organizowali kawiarenki, sprzedawali kartki świąteczne, a dochód z podejmowanych działań przeznaczali na pomoc dzieciom z Domu Dziecka w Kraśniku, Lubelskie Hospicjum dla Dzieci im.,,Małego Księcia”.
Ucząc się patriotyzmu co roku czynnie uczestniczymy we Mszy Świętej odprawianej w intencji Ojczyzny i składamy kwiaty i zapalamy znicze na grobach żołnierzy poległych za jej wolność.
Harcerze rozwijają również swoje zdolności i talenty organizując apele na ,,Dzień Patrona”, ,,Dzień Papieski”, ,,Nie jesteś sam”, ,,Studnia dla Południa” itp.
Czas wolny spędzaliśmy organizując: kuligi, gry terenowe, ogniska, spotkania integracyjne z innymi drużynami harcerskimi, biwaki. Te ostatnie stały się naszą ,,majową” tradycją. Podczas biwaku odbywa się podsumowanie działań podjętych w danym roku szkolnym. Nadawane są według zasług sprawności a początkujący harcerze składają przyrzeczenie i zostają oficjalnie włączeni do kręgu drużyny.
PATRON HARCERZY POLSKICH
Błogosławiony Ksiądz Stefan Wincenty Frelichowski-PATRON HARCERZY POLSKICH
Urodził się 22 stycznia 1913 w Chełmży. Syn Ludwika Frelichowskiego i Marty z domu Olszewskiej.
W wieku 9 lat został ministrantem. Po ukończeniu czterech klas szkoły powszechnej wstąpił w 1923 do ośmioklasowego męskiego Pelplińskiego Gimnazjum Humanistycznego w Chełmży. Na terenie gimnazjum działało kilka organizacji młodzieżowych, w tym Sodalicja Mariańska i harcerstwo.
W dniu 21 marca 1927 wstąpił do Związku Harcerstwa Polskiego, do 2 Pomorskiej Drużyny Harcerzy im. Zawiszy Czarnego w Chełmży (Hufiec Toruń). 26 czerwca 1927 złożył przyrzeczenie harcerskie (krzyż harcerski L. 632 seria XXXII).
W czerwcu 1931 zdał maturę, a jesienią wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie. Był członkiem kręgu kleryckiego działającego w ramach Starszoharcerskiego Zrzeszenia Kleryków ZHP, a w latach 1933 – 1936 jego przewodniczącym.
14 marca 1937 przyjął święcenia kapłańskie w katedrze pelplińskiej z rąk biskupa Stanisława W. Okoniewskiego. Najpierw pełnił obowiązki sekretarza i kapelana biskupiego, a od 1 lipca 1938 wikariusza parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu. Dał się poznać jako wzorowy kapłan, opiekun chorych, przyjaciel dzieci i młodzieży, organizator prasy kościelnej i działacz misyjny. Jednocześnie pełnił funkcje kapelana Pomorskiej Chorągwi Harcerzy ZHP. W przededniu wybuchu II wojny światowej uczestniczył w Pogotowiu Harcerek i Harcerzy.
11 września 1939 został aresztowany przez Gestapo wraz z wszystkimi księżmi ze swojej parafii. Następnego dnia niemal wszystkich zwolniono, jedynie ks. S. W. Frelichowski pozostał uwięziony o jeden dzień dłużej. Prawdopodobną przyczyną tego była jego przedwojenna działalność w harcerstwie i silny wpływ na młodzież.
8 stycznia 1940 wraz z grupą ponad 200 więźniów został przewieziony do obozu przejściowego w Gdańsku -Nowym Porcie, a po kilku dniach trafił do znajdującego się w stadium organizacji obozu koncentracyjnego w Stutthofie. Duchowni należeli tam do najbardziej gnębionych grup.
Na wiosnę 1940 wraz z grupą około 100 kapłanów został przeniesiony do oddziału obozu Stutthof znajdującego się w położonej 20 km od Gdańska miejscowości Grenzdorf (Graniczna Wieś). Następnie został wywieziony do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. W połowie grudnia 1940 wszystkich księży z Sachsenhausen wywieziono do obozu w Dachau, które stanowiło główne skupisko duchowieństwa z całej Europy, szczególnie z Polski. Pomimo ekstremalnych warunków pełnił nadal posługę kapłańską. Organizował wspólne modlitwy, spowiadał, sprawował potajemnie msze i rozdzielał komunię.
Na przełomie 1944/45 w obozie wybuchła epidemia tyfusu. Władze obozowe nawet nie próbowały z nią walczyć; poprzestały na odizolowaniu zarażonych baraków, ogrodzeniu ich. Podczas udzielania tej dobrowolnej pomocy chorym współwięźniom Ks. Stefan Wincenty Frelichowski sam zaraził się tyfusem plamistym, który w połączeniu z zapaleniem płuc, doprowadził w dniu 23 lutego 1945 do jego śmierci. Władze obozowe, łamiąc obowiązującą praktykę, zgodziły się przed kremacją na wystawienie zwłok ks. S. W. Frelichowskiego na widok publiczny, w wyłożonej białym prześcieradłem i udekorowanej kwiatami (!) trumnie. Współwięźniowie byli przekonani od samego początku o jego świętości. Zanim spalono ciało, Stanisław Bieńka – studiujący przed wojną medycynę, zdjął z twarzy pośmiertną maskę, w której też zagipsował jeden z palców prawej ręki. Drugi palec, zagipsowany tak by przypominał jedynie kawałek kredy, zachował ks. Bernard Czapliński. Ks. Dobromir Ziarniak z diecezji gnieźnieńskiej, zachował i przywiózł do Polski kostkę z jego palca.
Uczniowie naszej szkoły kierując się zasadami wyznawanymi przez Patrona harcerstwa wiedzą, że …
,,HARCERZEM BYĆ TO OBOWIĄZEK,
HARCERZEM BYĆ TO ZASZCZYT MIEĆ,
HARCERSTWO TO BRATERSKI ZWIĄZEK,
A JEGO HASŁEM MÓC I CHCIEĆ.”
Rok szkolny 2015/2016
Z potrzeby serca
,,…Chorym będę okazywał specjalnie wiele serca. Będą oni w moim sercu zajmować wraz z ubogimi pierwsze miejsce…”.
Kierując się słowami Patrona naszej Szkoły Podstawowej – Księdza Stanisława Zielińskiego harcerze ze szkolnej drużyny ,,Parasol” angażują się w pomoc chorym i potrzebującym. Jak co roku sprzedawaliśmy ,,cegiełki” (kalendarzyki oraz pomoce dydaktyczne), z których dochód przeznaczyliśmy na sprzęt rehabilitacyjny dla chorego na retinopatię Jakuba – podopiecznego Fundacji działającej na Rzecz Osób Niewidomych i Niepełnosprawnych ,,POMÓŻ I TY”. Postanowiliśmy wspomóc również seniorów. W grudniu 2015 r. nawiązaliśmy współpracę z Fundacją ,,60 Plus”. Przygotowaliśmy kartki i ozdoby Bożonarodzeniowe, zorganizowaliśmy kiermasz świąteczny, a zebrane środki przekazaliśmy seniorom.
Jak co roku harcerze przeprowadzili kolejną edycję – XVI akcji ,,Góra Grosza” – pomoc dla dzieci, które przebywają w rodzinach zastępczych.
Tradycją harcerską stało się świąteczne kolędowanie. W tym roku szkolnym 2015/2016 postanowiliśmy pomóc podopiecznym Lubelskiego Hospicjum im. Małego Księcia w Lublinie. Papież Benedykt XVI powiedział – „Każde cierpienie, szczególnie bezbronnego małego człowieka, jest dramatycznym wołaniem o pomoc”. Analizując te słowa nasi harcerze nawiązali kontakt z pracownikami i wolontariuszami działającymi na rzecz hospicjum. Bardzo chcieliśmy osobiście zawieźć zgromadzone podczas kolędowania w naszej okolicy środki. Napisaliśmy scenariusz przedstawienie dla dzieciaków pt. ,,Czarnoksiężnik z Krainy Oz”, planowaliśmy wykonanie paczek świątecznych dla mieszkańców hospicjum, niestety nasz wyjazd okazał się niemożliwy. Pani doktor pracująca w tym ośrodku szczegółowo wyjaśniła nam, że nasza obecność byłaby bardzo dużym zagrożeniem, a nawet mogłaby okazać się śmiertelna dla podopiecznych, ze względu na możliwość wniesienia do hospicjum infekcji. Wiemy już z lekcji przyrody, że organizm zdrowego człowieka z drobnymi zarazkami sobie poradzi, a nieuleczalnie chore dziecko nawet od drobnego przeziębienia może umrzeć. Na zbiórce harcerskiej dużo rozmawialiśmy o życiu tych dzieci i ich cierpieniu, śledziliśmy stronę Lubelskiego Hospicjum, obejrzeliśmy bardzo wzruszający film o mieszkańcach tego ośrodka. Kilku osobom popłynęły z oczu łezki.
Środa Popielcowa wprowadziła nas w czas Wielkiego Postu. W ramach jałmużny wielkopostnej harcerze we współpracy z Panią Katechetką Agnieszką Kalisz zorganizowali kiermasz świąteczny. Oferowaliśmy pisanki, ozdoby wielkanocne i kartki świąteczne. Nasze przedsięwzięcie cieszyło się dużym zainteresowaniem ze strony uczniów, nauczycieli i rodziców, zwłaszcza, że zgromadzone środki przeznaczamy na pomoc potrzebującym z naszego najbliższego otoczenia.
To oczywiście nie koniec naszych działań na rzecz potrzebującym bliźnim, gdyż wynika to z Prawa Harcerskiego, a zdążyliśmy się przekonać, że wolontariat wciąga więc już układamy nowe projekty pomocy.
Magdalena Bartosik
Dzień Papieski 2015 r.
Dnia 13 października 2015 r. w naszej szkole odbył się apel z okazji Dnia Papieskiego pod hasłem ,,JAN PAWEŁ II – PATRON RODZINY”. Kierując się słowami Świętego Polaka naszych czasów przypomnieliśmy, że ,, …Rodzina jest drogą Kościoła. Rodzina jest organicznie zespolona z narodem, a naród z rodziną…”. Nawiązaliśmy do roli poszczególnych osób w każdej rodzinie. Nasi recytatorzy opowiedzieli wierszem życiorys Karola Wojtyły. Apel przygotowali harcerze ze szkolnej Dryżyny ,,Parasol”. Uroczystość uświetnił chór szkolny. Rozstrzygnięty został szkolny konkurs na pracę plastyczną wykonaną przez rodziny związaną tematycznie z Dniem Papieskim. Pierwsze miejsce zajęła Katarzyna Paszkowska z klasy IIb, II miejsce Emilia Bielecka z klasy IIc, III miejsce Marcel Dziewa z klasy Ib. Wyróżniono prace Filipa Kozłowskego z klasy VIa, Zuzanny Koziary z klasy IIc oraz Kingi Kasperek z klasy IVb. Wszyscy uczestnicy konkursu otrzymali upominki.
Magdalena Bartosik
Rok szkolny 2014/2015
,,Kochaj bliźniego swego jak siebie samego”
Realizując jedną z podstawowych zasad kodeksu harcerskiego nasza szkolna drużyna harcerska ,,Parasol” znów stanęła na wysokości zadania. Włączyliśmy się w akcję ,,Grosz do Grosza” realizującą program ,,Dzwonek na obiad”. Działania te prowadzi fundacja ,,ByćBardziej”.
Zebraliśmy 2239 monet, które dały kwotę 111 złotych 64 grosze. Zebrane przez nasz środki przeznaczone zostaną na sfinansowanie obiadów w szkole dla dzieci najbardziej potrzebujących.
Jak co roku harcerze postanowili również włączyć się w działania fundacji działającej na rzecz osób niewidomych i niepełnosprawnych ,,Pomóż i Ty”. Sprzedawaliśmy ,,cegiełki”- pomoce dydaktyczne w naszej szkole, a zebrane środki w kwocie 73 złotych przesłaliśmy na konto fundacji. W tym roku pomagamy Kamilowi Dominik, który od urodzenia choruje na mózgowe porażenie dziecięce.
Magdalena Bartosik
,,Drugie życie baterii”
27 marca 2015 roku w naszej szkole odbyła się impreza ekologiczna dotycząca ogólnopolskiego konkursu ekologicznego pod hasłem ,,Drugie życie baterii’, w którym uczestniczy nasza szkoła. Imprezę przygotowali i wykonali harcerze ze szkolnej drużyny harcerskiej ,,Parasol” z zespołu ,,Super akumulatorki” Zostały zaprezentowane efekty zbiórki zużytych baterii przeprowadzonej w naszej okolicy. Zgromadziliśmy łącznie blisko 86 kilogramów tych trujących odpadów, które 7 kwietnia odebrała firma Remondis zajmująca się gospodarką odpadami i recyklingiem.
Zaprezentowaliśmy informacje utrwalające problem zużytych baterii. Zaprezentowaliśmy filmiki związane z tematem. Umożliwiliśmy uczestnikom imprezy zagranie w grę internetową ,,Wielka zbiórka elektrośmieci i zużytych baterii”. Przedstawiliśmy także bajkę ,,Bateriowe problemy”.
Na uroczystość przybyli goście: ze Starostwa Powiatowego w Kraśniku w osobie Pana Tomasza Ula zajmującego się Gospodarką wodną i ściekową oraz rolnictwem; z Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Kraśniku, z Sekcji Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Pani Hanna Kozyra; z Urzędu Gminy Kraśnik Pani Izabela Krawczyk z działu Ochrony Środowiska i Gospodarki Nieruchomościami, zajmująca się gospodarką odpadami.
Nasze działania jednak nie skończyły się i nowe pudła na zużyte baterie już się zapełniają;)
Magdalena Bartosik
Zwierzę to nie zabawka, też czuje!
Dnia 26.02.2015 r. do naszej Szkoły przyjechali niezwykli goście. Byli to pracownicy Lubelskiego Egzotarium – pierwszego w Polsce ośrodka rehabilitacji i opieki nad bezdomnymi zwierzętami egzotycznymi, będącego niezwykłym działem Lubelskiego Schroniska dla Zwierząt. Egzotarium jest pierwszą i jak dotąd jedyną tego typu placówką w kraju. Łączy w sobie funkcje schroniska dla zwierząt egzotycznych, centrum rehabilitacji gadów i płazów, oraz ośrodka edukacyjnego. Zajmuje się nimi wspaniała grupa miłośników zwierząt na czele z Bartłomiejem Gorzkowskim. Dzieci miały szanse obejrzeć dwa gatunki węży, dwa gatunki jaszczurek oraz żółwia stepowego. Pracownicy Fundacji Epicrates uświadamiali uczniom, że ludzie zajmujący się hodowlą zwierząt egzotycznych to w ogromnej większości osoby odpowiedzialne, cechujące się olbrzymią wiedzą i pasją. Niestety niskie ceny i duża dostępność zwierząt powodują, że coraz częściej trafiają one w ręce przypadkowych osób. Bywają kupowane pod wpływem impulsu przez ludzi nieposiadających żadnego przygotowania merytorycznego. Takie zwierzęta najczęściej trafiają do schroniska. Inicjatorami spotkania była klasa Va na czele z Marcelem Domańskim, który jest właścicielem żółwia stepowego, który był kiedyś podopiecznym Fundacji. Uczniowie zorganizowali wspólne kolędowanie i środki zgromadzone przekazali na cele Egzotarium. W szkole harcerze zorganizowali także zbiórkę karmy dla szczeniaczków. Impreza była bardzo udana dzieci były zachwycone i zaprosiły gości na kolejne spotkanie.
Magdalena Bartosik
,,Góra Grosza”
Jak co roku harcerze ze szkolnej drużyny ,,Parasol” włączyli się w ogólnopolska akcję ,,Góra Grosza” – XV EDYCJA. Celem tego przedsięwzięcia jest pomoc dzieciom wychowującym się poza własną rodziną, w tym tworzenie i dofinansowanie domów dla dzieci, rodzinnych domów dziecka, pogotowi rodzinnych, zawodowych rodzin zastępczych oraz domów dziecka, które realizują prorodzinne programy wychowawcze. Zbiórkę przeprowadziliśmy w dniach 24 listopad – 05 grudzień 2014 roku. Gromadziliśmy monety różnych nominałów. Najwięcej zgodnie z nazwą akcji było grosikówJ. Harcerze skrupulatnie policzyli zebrane środki. Finału zbiórki odbył się w styczniu 2015, kiedy to odpowiednio zapakowana i opisana paczka została przesłana do ,,Towarzystwa Nasz Dom”.
SUPER AKUMULATORKI
W tym roku szkolnym 2014/2015 nasza Szkoła przystąpiła do konkursu ,,Drugie życie baterii”. W sposób szczególny akcją zajęli się harcerze ze szkolnej drużyny ,,Parasol”, gdyż dobro środowiska nie jest nam obojętne.
Nasz zespół składa się z dziesięciu uczniów z różnych klas. Są to: Izabela Amrozy i Katarzyna Jargieła z klasy VI a, Zuzanna Lipińska, Julia Chodara, Igor Sochal, Jakub Różycki z klasy V a, Urszula Kosidło z klasy V b, Maryla Michałek, Antonina Rej i Martyna Buczkowska z klasy IV a.
Naszym zadaniem jest poznanie i przekazanie społeczności szkolnej oraz środowisku lokalnemu jak najwięcej informacji o szkodliwości zużytych baterii oraz o właściwych sposobach ich utylizacji. Będziemy również nadzorować zbiórkę zużytych baterii, którą planujemy przeprowadzić w drugim semestrze roku szkolnego 2014/2015.
BIWAK HARCERSKI 2014
W odpowiedzi na zaproszenie nauczycieli i uczniów ze Szkoły Podstawowej w Kowalinie, w dniach 21-22.11.2014 r. nasi harcerze ze szkolnej drużyny ,,Parasol” wzięli udział w biwaku.
Uczniowi trzech szkół z Kowalina, ze Słodkowa Trzeciego oraz ze Stróży miło spędzili czas na wspólnych zabawach i wesołych konkursach. Nie obyło się oczywiście bez sławnej ,,zapałki” (wtajemniczeni wiedzą o co chodzi;)). ,,Lokatorzy poszczególnych klas przygotowali konkursowe plakaty o zdrowej żywności. Z nadejściem godziny 24.00 rozpoczęła się dyskoteka, gdzie ujawniło się wiele talentów tanecznych. Uczniowie wykazali się również talentami kulinarnymi przygotowując samodzielnie kolację i śniadanie. Około 3.00 wszyscy;) grzecznie usnęli;).
Po porannym sprzątaniu szkoły i zbiórce pożegnalnej wszyscy rześcy;) i wypoczęci;) wrócili do domu. Opiekunami naszych harcerzy byli nasi nauczyciele: Pani Magdalena Bartosik i Pan Łukasz Kiełb. Na pewno biwak harcerski powtórzymy, według planów w naszej szkole.
Rok szkolny 2013/2014
W pierwszym semestrze roku szkolnego 2013/2014 do organizacji harcerskiej ,,Parasol” należało 32 uczniów z klas IV-VI. Zbiórki odbywały się co tydzień od 14.00 do 15.00 w środę w Sali 33. Mundury harcerskie zostały doposażone w emblematy harcerskie.
Analizowaliśmy Kodeks Harcerski. Utrwalona została symbolika harcerska, historia harcerstwa i skautingu w Polsce i na świecie. Systematycznie prowadzimy zeszyty harcerskie wg określonych wzorów. Utworzyliśmy sześć zastępów. Każdy określił swoje przewodnie działanie i rolę w drużynie. Naszą innowacją było utworzenie tarcz zastępów, na których widnieje skład zastępu oraz herb podkreślający cechy szczególne grupy.
Kształtowaliśmy postawy patriotyczne i religijne przejawiające się w praktyce. Przygotowaliśmy dzień Papieski pod hasłem ,,Jan Paweł II – Papież Dialogu. Wzięliśmy również czynny udział w Gminnych obchodach Święta Niepodległości we Mszy Świętej w Kościele i na cmentarzu w Stróży 11.11.2013 r.
Cały semestr pełniliśmy dwuosobowe dyżury na stołówce szkolnej, gdzie najchętniej i bardzo solidnie pracowali harcerze z klasy IV b.
11.12.2013 r. zorganizowaliśmy uroczysty opłatek harcerski połączony z zajęciami, podczas których analizowano zwyczaje i tradycje świąteczne. Naszym honorowym gościem była Pani Dyrektor Anna Myszak.
Naśladując Patrona harcerstwa Księdza Stefana Frelichowskiego i Patrona naszej Szkoły Księdza Stanisława Zielińskiego nieśliśmy pomoc chorym, potrzebującym i niepełnosprawnym. Wraz z grupą świetlicową przygotowaliśmy ozdoby świąteczne z masy papierowej i kartki z życzeniami, które sprzedawaliśmy podczas zorganizowanego kiermaszu. Zgromadzone fundusze przeznaczyliśmy na rzecz osoby niepełnosprawnej Justyny Niedziałek podopiecznej Fundacji ,,Pomóż i Ty”. Ponadto przeprowadziliśmy w naszej szkole tegoroczną ,,Akcję Góra Grosza”, w którą czynnie zaangażowali się nasi nauczyciele i uczniowie.
W drugim semestrze roku szkolnego 2013/2014 do organizacji harcerskiej ,,Parasol” należało 36 uczniów z klas IV-VI. Zbiórki odbywały się co tydzień od 14.00 do 15.00 w środę w sali 33.
Dnia 07.03.2014 r. nasi harcerze wzięli czynny udział w Drodze Krzyżowej w Kościele Parafialnym w Stróży prezentując rozważania opracowane przez ks. Adama Baba pt.,, Droga Krzyżowa z ks. Stanisławem Zielińskim Męczennikiem z Kraśnika. Utrwalali i sprawdzali swoją wiedzę na temat Świętego Jana Pawła II oraz ks. Stanisława Zielińskiego biorąc udział w konkursach organizowanych podczas zbiórek.Z pomocą nauczyciela wykonali gazetkę poświęconą Świętemu Janowi Pawłowi II na korytarzu szkolnym obok sali 37.
W myśl kodeksu harcerskiego wzięli udział w różnych działaniach charytatywnych:
– przeprowadzili kiermasz pisanek, z których dochód (123,58 groszy) został przeznaczony na zakup przyborów szkolnych dla dzieci afrykańskich w myśl akcji ,,Piórniki dla Afryki”;
– włączyli się w akcję ,,Każdy znaczek wspiera misje”.
Dnia16-17.05.2014 r. harcerze wzięli udział w biwaku harcerskim, który odbył się w Szkole Podstawowej w Kowalinie. Uczniowie zawarli nowe znajomości z dziećmi ze Szkół w Słodkowie Trzecim i w Kowalinie.
11.06.2014 r. członkowie drużyny harcerskiej pełnili rolę służby organizacyjno-porządkowej podczas Powiatowego Przeglądu Pieśni Patriotyczno – Religijnej ,,Cecylion”.
W ramach podsumowania działań harcerskich zostały dokładnie sprawdzone zeszyty harcerskie. Na podstawie zdobytych umiejętności i zasług zostały rozdane sprawności harcerskie, a młodzi harcerze przeszli próby harcerskie w formie ,,chrztu”.
.